Ο Μουσόρσκι ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1868 να συνθέτει την όπερά του και την ολοκλήρωσε τον Δεκέμβριο του 1869. Μεταμορφώνοντας το κείμενο του Πούσκιν σε λιμπρέτο, ο συνθέτης επικεντρώθηκε σε δύο θέματα: την τραγωδία του λαού παρακινούμε-νου από μια ιδέα και την «τραγωδία της συνείδησης» του Τσάρου Μπορίς.
Όταν το 1870 ο Μουσόρσκι υπέβαλε το έργο του στα αυτοκρατορικά θέατρα για να ανεβεί η παράσταση, αυτό απορρίφθηκε με το πρό-σχημα της απουσίας σημαντικού γυναικείου ρόλου. Όμως, ο πρα-γματικός λόγος ήταν το γεγονός ότι το έργο του Πούσκιν, μέχρι πολύ πρόσφατα τότε, τελούσε υπό αυστηρή λογοκρισία.

Επεξεργαζόμενος ξανά το έργο του, ο Μουσόρσκι εισήγαγε έναν σημαντικό γυναικείο ρόλο, αυτόν της Μαρίνα, αλλά και συμπεριέλαβε και νέα μοτίβα, ιδεολογικά : έδειξε το στρατόπεδο των εχθρών της Ρωσίας – την πολωνική κυβέρνηση και τους καθολικούς  ιησουίτες, τις ίντριγκες των αυλικών, την αυθόρμητη εξέγερση του λαού, που χειραγωγείται με επιδέξιο τρόπο από τους εχθρούς του. Τα βάσανα του Μπορίς απέκτησαν βαθύτερη τραγικότητα και ο συνθέτης πέτυ-χε να αποδώσει το λαϊκό δράμα οργανικά δεμένο με το προσωπικό ψυχολογικό δράμα του Μπορίς.

Κι όταν πλέον το έργο πήρε την τελική του μορφή, χωρίς να περιμέ-νουν την ευνοϊκή απόφαση του Θεάτρου τους, μια ομάδα κορυφαίων καλλιτεχνών προχώρησε σε μια πρωτοφανή απόφαση!                  Κάτω από την καθοδήγηση του ίδιου του συνθέτη, άρχισε κρυφά να μαθαίνει τα μέρη της όπερας. Και το 1873 πραγματοποιήθηκε η πρώτη παρουσίαση μέρους της όπερας στο ευρύ κοινό προς τιμήν (πρόφαση) του σκηνοθέτη Κοντράτσιεφ, όποτε το κοινό έδωσε την ετυμηγορία του: “Μα αυτό είναι Γκόγκολ στην μουσική!” , που σήμαινε ότι είναι τόσο εξαιρετικό, που μόνο με έργο του Γκόγκολ μπορεί να συγκριθεί.  Έτσι στις 27 Ιανουαρίου 1874, στο Θέατρο Μαρίνσκι της Πετρούπολης πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα ολόκλη-ρης της όπερας, η επιτυχία της οποίας ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Πηγή : bolshoi.ru

Αλεξάντρ Σ. Πούσκιν	Φιόντορ Μ. Ντοστογιέφσκι	Λέβ Ν. Τολστόι	Άντον Π. Τσέχωφ

Αν ρωτήσουμε έναν μορφωμένο Ευρωπαίο τι γνωρίζει για τον ρωσικό πολιτισμό, το πρώτο που μάλλον θα ακούσουμε είναι η κλασσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Ο Ευρωπαίος θα θυμηθεί πιθανότατα τα μυθιστορήματα του Τολστόι, ο Αμερικανός τον Ντοστογιέφσκι, ο θεατρόφιλος θα αναφερθεί στην θεατρική κληρονομιά του Τσέχωφ.

Υπάρχουν όμως και μερικά άλλα ονόματα, που ενώ αποτελούν τα θεμέλια της ρωσικής λογοτεχνίας και σημαντική κληρονομιά της παγκόσμιας λογοτεχνίας, στη Δύση είναι συγκριτικά πολύ λιγότερο γνωστά. Το ένα είναι αυτό του Αλεξάντρ Πούσκιν και το άλλο του Νικολάϊ Γκόγκολ.

Ο Αλεξάντρ Πούσκιν είναι ο πρώτος, παγκόσμια μεγάλος συγγραφέας που γέννησε η Ρωσία. Στο ένα τέταρτο του αιώνα που δημιούργησε, πέτυχε να μεταφέρει ή καλύτερα να προσαρμόσει την δυτική λογοτεχνία στο ρωσικό πολιτιστικό γόνιμο έδαφος, ασχολούμενος με όλα τα λογοτεχνικά είδη που ανέπτυξε η Ευρώπη και προσδίδοντας σε αυτά την ιδιαιτερότητα της ρωσικής ταυτότητας.

Με το ποίημα «Ευγένιος Ονέγκιν», ο Πούσκιν έγινε ο πρώτος Ρώσος μυθιστοριογράφος που έγραψε έμμετρο μυθιστόρημα. Ασχολήθηκε με όλα τα λογοτεχνικά είδη και συχνά με τρόπο ιδιαίτερα μοντέρνο ακόμη και για τον σύγχρονο αναγνώστη. Είναι ο δημιουργός της ρωσικής λογοτεχνικής γλώσσας και για τον ρώσο αναγνώστη το έργο του είναι πρότυπο γλώσσας και στυλ.
Οι φαινομενικά απλοί στίχοι των ποιημάτων του (που η εκφραστικότητά τους έχει συγκριθεί με τη μουσική του Μότσαρτ) πολύ δύσκολα αποδίδονται σε άλλες γλώσσες και γι’ αυτό ίσως η αξία του δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς.

Ο έτερος λαμπρός Ρώσος, ο Νικολάι Γκόγκολ, είναι περισσότερο γνωστός στην Ελλάδα, κυρίως με τις παραστάσεις των έργων του «Το παλτό», «Ο Επιθεωρητής», «Το ημερολόγιο ενός τρελού». Όμως είναι το έργο του «Νεκρές ψυχές», αυτό με το οποίο επηρέασε καθοριστικά τις επόμενες γενιές των μεγάλων Ρώσων συγγραφέων. Τα έργα του είναι γεμάτα με μοναδικό τρόπο με ρωσικό χρώμα, έχουν συναρπαστική υπόθεση, είναι πλούσια από καθημερινές και ψυχολογικές λεπτομέρειες και αποκαλύπτουν την ρωσική ψυχή.